پنجشنبه ۱۳ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 
یا با ما هستی یا صورتی هستی!
به نظر می‌رسد جریانی که تنها بخشی از آن را با نام جبهه پایداری می‌شناسیم در حال یک تسویه و خالص‌سازی درونی جدی از طرق مختلف است. برچسب صورتی برای نیرو‌هایی است که همگام با دیدگاه‌های پایداری‌ها یا طیف‌هایی تندروتر از پایداری‌ها قدم برندارند. تنها یک استراتژی برای تحقق این خالص‌سازی است یا به اندازه ما پرسروصدا و تند هستی یا صورتی؛ حد وسط هم ندارد.
کد خبر: ۳۹۲۳۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۱۹
جنبش مداحان از تندروی تا میانه روی؛
آنچه از مضامین مداحی‌های جدید در بسیاری از هیات‌ها بر می‌آید، نوع نگرش به نهضت عاشورا و تاثیر گذاری تفاسیر افرادی، چون شهید بهشتی، شهید مطهری، علی شریعتی و ... به موضوعاتی، چون عدالت، آزادی، مبارزه فقر و فساد، و امثالهم است که نگرش رسمی مداحان از اسلام را دچار چالش کرده، و می‌رود بن مایه‌های هیات‌های عزاداری را که در دوره‌های دولت‌های نهم و دهم، و حالا سیزدهم، خلاف مفاهیم متفکران پیش گفته رواج یافته، به جایگاه نخست خود برگرداند با این تفاوت که مشی حاضر نگاه میانه روانه‌ای برای اصلاح وضع موجود خلاف روش براندازی، و غلبه بر معترض، در پیش گرفته است.
کد خبر: ۳۹۰۷۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۰۷
حمید نوربخش:
علیرضا پناهیان در برنامه سحرگاهی ماه من، سخنانی در باب تقابل دین و اخلاق مطرح نموده که واکنش‌هایی را در میان دغدغه‌مندان حوزه الهیات و اخلاق برانگیخت.پناهیان چندان روشن نمی‌کند مصادیقی که به عنوان داوری‌های اخلاقی بیان می‌کند چه ربطی به اخلاق به عنوان یک دانش دارد، اما با کمی همدلی شاید بتوان تصور او از اخلاق را تحت نظریه اخلاق فضیلت فهمید.
کد خبر: ۳۸۷۵۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۱۶
میزگرد دین و وقایع ۱۴۰۱:
محمدحسین نظری، خبرنگار:یکی از جنبه‌هایی که در ماه‌های گذشته درباره حوادث ۱۴۰۱ در گفتگو‌ها کمتر به آن پرداخته شده، سویه‌های دینی این حوادث بوده است. سوال این است که آیا پایگاه‌های دینی و دین به‌مثابه مرجع بیرونی نسبتی با این حوادث داشت و آیا از رفتارها، شعار‌ها و مواضع لیدر‌ها و کنشگران این حوادث می‌توان نکته‌ای در این باره استنتاج کرد؟ آیا حوادث اخیر به معنی گرایش عموم جامعه ایران به بی‌دینی است؟ برای پاسخ به این سوالات سراغ محسن صبوریان، عضو هیات‌علمی دانشکده علوم اجتماعی تهران و جبار رحمانی عضو هیات‌علمی موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم رفتیم. مشروح این نشست را در ادامه از نظر می‌گذرانید.
کد خبر: ۳۸۷۰۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۱
نقد و تجدیدنظر دینی؛
روشن است که نقد یک نظریه و اعلام ناسازگار بودن آن با اسلام به هیچ وجه به معنای تکفیر صاحب آن نظریه نیست. ادعای ناسازگاری یک نظریه با اسلام غیر از ادعای خروج صاحب آن نظریه از اسلام است؛ دومی همان تکفیر اصطلاحی است، اما اولی نقد و داوری درباره‌یِ یک نظریه است، فارغ از اینکه صاحب نظریه کیست و چه دینی دارد. این یکی از حقوق مسلم هر اسلام‌شناسی است که نظریه‌ای را نقد و آن را سازگار یا ناسازگار با اسلام اعلام کند، مگر اینکه کسی اهل تصویب باشد و برای اسلام حقیقت و واقعیتی ورای فهم انسان‌ها قائل نباشد، بلکه آن را برساخته‌یِ انسان‌ها بداند، که در این صورت اصولاً اسلام‌شناسی و ارائه‌یِ قرائت جدیدی از اسلام نیز معنای محصلی نخواهد داشت.
کد خبر: ۳۸۳۰۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۱۳
یک سالگی حکومت طالبان؛
صلاح الدین ربانی، وزیر خارجه سابق افغانستان، به جماران گفت: از آن جایی که گروه طالبان هم از نظر تاریخی در قالب یک حرکت نظامی به وجود آمده اند و هم از نگاه فکری به مفهوم «غلبه با زور» در قبال مشروعیت باور دارند و تصاحب قدرت را از طریق اعمال زور و خشونت روا میدانند، اساسا به مفهوم شورا، تمثیل اراده مردم در تعیین سرنوشت و مفهوم حزب که مؤلفه مدنی است اعتقادی ندارد و از طرف دیگر احزاب معمولا در وجود نظام سیاسی مردم سالار و در چهارچوب قانون موضوعیت می‌یابند و فرصت فعالیت دارند که طالبان علیه چنین نظمی می‌باشند. بنابراین، حزب در افغانستانِ تحت حاکمیت طالبان به هیچ وجه مجال فعالیت سیاسی حقیقی و معنی دار پیدا نمی‌کند و اکنون نیز احزاب سیاسی تعطیل شده اند.
کد خبر: ۳۸۲۷۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۰۲
پژوهشگر علوم اجتماعی؛
تعبیر همبستگی اجتماعی، در وهله اول به نظر مفهومی تکراری و کلیشه‌ای می‌آید که گویی گوینده یا نویسنده آن مرادش نوعی توصیه ساده اخلاقی به ضرورت مشارکت و همدلی در عرصه عمومی است، امری که معمولا در سطح شعار باقی می‌ماند و گویی همگان میدانند که محقق‌شدنی نیست. آرمان ذاکری، پژوهشگر علوم اجتماعی، اما در کتاب مفصلی با این عنوان ضمن دفاع از همبستگی اجتماعی، از ضرورت آن سخن گفته و با معرفی مکتب موس و دورکیم در جامعه‌شناسی، دشمنان آن یعنی فایده‌گرایی و فاشیسم را نقد کرده است.
کد خبر: ۳۶۱۹۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۶
به مناسبت بحث‌های نظریه دین و قدرت؛
از آنجا که بحث‌ها درباره نظریه دین و قدرت هم از سوی خود صاحب نظریه و هم از سوی ناقدان گِرد دو مثال اسلام و مسیحیت می‌گشت، مثال‌هایی هم که در توضیح رویکرد‌ها بیان خواهم کرد، بر این دو نمونه متمرکز است. بحث درباره نظریه دین و قدرت در پایان یادداشت خواهد آمد. به عبارت دیگر اصل سخن بر توضیح سه رویکرد در دین‌پژوهی متمرکز است و در عین حال مثال‌ها ضمن کمک به توضیح رویکرد‌ها در بخشی از سخنانی که خود سروش یا ناقدان و شارحانش گفته‌اند، تردید می‌آورد. در بخش پایانی مقاله خواهیم دید که نظریه دین و قدرت چگونه در این رویکرد‌ها جای می‌گیرد.
کد خبر: ۳۴۱۲۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۷
اندیشه امام خمینی
عضو هیئت علمی و مدیرگروه عرفان پژوهشکده امام خمینی (ره) گفت: در نگاه امام خمینی، اولیا و علمایی که جانشینان پیامبرانند همین رسالت را بردوش دارند، پس باید اول در درون و سپس جهان بیرون، اقامه عدل و قسط کنند و بعد از آن، انسان‌ها را یاری و دستگیری کنند تا به کمک عقل و اختیار بتوانند قوس صعود را در حد مرتبه و استعداد خود بپیمانند.
کد خبر: ۳۲۵۸۶۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۱۵
واکنش به اظهارات جدید سروش
اظهاراتِ اخیر دکتر سروش درباره دین و قدرت واکنش های زیادی را در بین محققان دینی برانگیخته است.
کد خبر: ۳۲۲۰۳۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۲۳
عبدالحسین خسروپناه:
حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه معتقد است: آیت‌الله مصباح یزدی خیلی صریح به نقد جریان‌های انحرافی می‌پرداخت، به همین دلیل برخی عصبانی می‌شدند و نسبت‌های دروغ و ناروا به ایشان می‌دادند و او را به تئوری‌پرداز خشونت متهم می‌کردند و یا اینکه می‌گفتند ایشان مردم‌سالاری را قبول ندارد و قبل از انقلاب، انقلابی نبوده و یا اینکه عضو انجمن حجتیه است.
کد خبر: ۳۲۰۸۷۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۲۰
عناوین فصلنامه نقد دینی؛
سومین شماره از فصلنامه نقد دینی با متن مکتوب گفتار‌هایی آغاز می‌شود که در سمینار «رفرماسیون در غرب و اصلاح دینی در ایران» ایراد شده است. در این سمینار که به مناسبت پانصدمین سال جنبش اصلاح دینی در غرب، در “میلانشتون آکادمی” شهر کلن آلمان برگزار شد سخنرانان کوشیدند تا با تمرکز بر وضعیت ایران به تبیین، آسیب شناسی و چشم انداز اصلاح دینی بپردازند.
کد خبر: ۳۱۸۳۰۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۰۱
میراث توسلی به بیان سارا شریعتی؛
سارا شریعتی استاد دانشگاه در هفتمین همایش روز ملی علوم اجتماعی ایران با گرامیداشت میراث علمی غلامعباس توسلی به عنوان یکی از سه استاد فقید این حوزه با اشاره به اینکه در دهه‌های اخیر با حضور افراط گرایی مذهبی، کار کردن در این حوزه سخت و خطرناک شده است، تشریح کرد که توسلی با حرکت در خلاف این مسیر، در حوزه جامعه‌شناسی دین روی جامعه شناسی اسلام تاکید کرد.
کد خبر: ۳۱۵۳۷۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۴
سکولار شدن جامعه ایرانی؛
آنچه می‌خوانید مصاحبه با دکتر محمدمسعود سعیدی، فارغ‌التحصیل دکتری تخصصی جامعه‌شناسی اقتصاد و توسعه از دانشگاه فردوسی، دانش‌آموخته سطح و درس خارج در حوزه علمیه مشهد و نویسنده کتاب «تبیین نظری سکولار شدن در جامعه ایران معاصر» است. هشدار‌های آقای دکتر سعیدی در توصیف وضع کنونی یا آینده محتمل، به‌کلی بی‌وجه نیست ولی خواندن آن‌ها می‌تواند در جهت خروج از خوش‌خیالی مفید باشد.
کد خبر: ۳۰۵۵۷۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۲۲
انبوه‌خوانی حوزه علمیه
دکتر میرباقری را بعنوان متفکری صاحب سبک می‌شناسیم، اما بیانات اخیر ایشان در خصوص جایگاه علم و فلسفه در برابر دین و همچنین نوع نگاه حوزه‌ها به فلسفه، جای بحث و، اما و اگر فراوان دارد. گویا ایشان کمترین اطلاع یا اعتقادی به بروز و ظهور موج چهارم شناخت بشری یا ترکیب و هم نوائی قاعده‌مند علم و دین در دنیا و تلاش متخصصان دینی و دانشگاهی، جهت تقویت این موج ندارند؟ چنان با رویکرد تکفیری از علم فلسفه یاد می‌کنند که گویا تجربه دوره علامه طباطبائی و علت وجودی توجه به فلسفه در حوزه را فراموش کرده اند؟ گویا نمی‌خواهند بپذیرند که یکی از اهرم‌های قوت و قدرت فردی، چون امام خمینی در نظریه پردازی، اشرافیت ایشان به فلسفه بود. گویا اعتقادی به ضرورت تقویت علم کلام بعنوان عامل جهت دهنده و همگرا ساز قرائت‌های انتقادی به دین، نداشته و توصیه کننده صرف قرائت فقهی به دین هستند (در کنار قرائت‌های اخلاقی، شناختی و انتقادی)؟ و ... آرزومندیم، برداشت ما از صحبت‌های متخصص معظمی، چون دکتر میرباقری، برداشتی اشتباه بوده باشد. جهت ممانعت از قضاوت یکطرف، عین فرمایشان ایشان در گزارش آورده شده است.
کد خبر: ۲۹۷۸۵۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۱۲
از زمانی که نگارنده این سطور با اشتیاق مباحث علمی استاد سیدکمال حیدری در شبکه الکوثر را دنبال می‌کرد و از استدلال‌ها و استشهادهای آن مشعوف می‌شد قریب ۱۴سال می‌گذرد، در طول این سالیان شایعاتی درخصوص دیدگاه‌ها و رویکردهای خاص ایشان به گوش می‌رسید و بعضا نظرات شاذّ این استاد گرانقدر در رسانه‌های علمی و عمومی منتشر می‌شد
کد خبر: ۲۹۷۷۵۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۱۲
نقد آیت الله سید کمال حیدری
به چه دلیل ادعا شده که درخصوص بیماری کرونا در سطح کشور هیچ‌کس هیچ نتیجه‌ای از توسل و دعا نگرفته است؟ اگرچه در سطح کلی مشکل حل نشده است اما آیا در سطح افراد هم هیچ نتیجه‌ای حاصل نشده است؟ آیا آیت الله سید کمال حیدری در این مورد استقراء کامل کرده است؟
کد خبر: ۲۹۲۵۱۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۱۵
مرحله بعدی نواندیشی دینی
نسخه‌ای از کتاب «اخلاق دین‌شناسی» دکتر ابوالقاسم فنایی را پیش از انتشار نزد یکی از برجسته‌ترین روشنفکران ایرانی بردم و گفتم به نظرم بهترین کتاب سال‌های اخیر در سنت “نواندیشی دینی” است.
کد خبر: ۲۸۳۸۴۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۰۵
سقوط و فساد اعتقادی رئیس فرقه بهار؛
احمدی نژاد: «ما اصلا حکومت دینی نداریم. این واژه ای غلط و من درآوردی است. دین برای رهایی انسان آمده است، نه برای حاکمیت بر انسان. دین که نیامده خودش را غلبه دهد...ما حکومت دینی نداریم؛ بلکه هدایت دینی، کمال آفرینی دینی و ارزشهای دینی داریم. حکومتی داریم که اسمش را حکومت دینی می گذاریم. پیروان ادیان گوناگون آمده اند و برای خودشان تعریفی دارند. البته به این معنی نیست که باید این را به دیگران تحمیل کنیم. به محض اینکه تصمیم به تحمیل گرفتیم، اینجا دیگر ربطی به حقیقت دین ندارد. این نفسانیات ماست که زیر تابلوی دین آمده است.»
کد خبر: ۱۹۵۴۱۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۲/۲۴
فتنه‌ای جدید از درون حوزه‌های علمیه؛
جریان «شیعه انگلیسی» و جریان «اسلام رحمانی» با روایت جریان خاص، با وجود تقابل ظاهری، دو تیغه‌ی یک قیچی برای حمله به «اسلام سیاسی» به عنوان شاه‌تیر خیمه جمهوری اسلامی هستند.
کد خبر: ۱۸۳۰۷۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۲۷